Ropa naftowa jest to ciekła, naturalna mieszanina węglowodorów parafinowych, naftenowych i aromatycznych.
Zawiera także organiczne związki siarki, tlenu, azotu, oraz składniki mineralne: związki żelaza, krzemu, sodu, niklu i innych metali. Ma barwę żółtobrunatną, zielonkawą lub czarną, bardzo rzadko bywa bezbarwna lub czerwonawa.
Ze względu na typ związków chemicznych przeważających w ropie naftowej rozróżnia się najczęściej ropę bezparafinową, parafinową, naftenową, aromatyczną.
Ropa naftowa jest aktualnie najpopularniejszym surowcem energetycznym na świecie, w Polsce jednak wobec jej niewielkich zasobów naturalnych oraz zdecydowanej dominacji węgla w rodzimej energetyce ma ona mniejsze znaczenie. W Polsce istnieją trzy skupiska złóż ropy naftowej, w okolicy Karpat i ich Przedgórza, na Niżu Polskim w Wielkopolsce oraz na Pomorzu i w obszarze polskiej strefy ekonomicznej na Bałtyku.
W ostatnich latach wydobycie ropy w Polsce nieznacznie się zwiększyło wobec eksploatowania nowych złóż.
W zależności od rodzaju ropy naftowej oraz produktów, jakie mają być z niej otrzymywane, stosuje się odpowiednie technologie przeróbki ropy naftowej. Ropę naftową poddaje się przeróbce w rafineriach paliwowych, paliwowo-olejowych oraz w rafineriach petrochemicznych.